Betounico
Betonica officinalis
Lamiaceae Labiaceae
Autre noum : Betouino.
Nom en français : Bétoine officinale.
Descripcioun :La betounico trachis dins li bos fres coume li blachiero. Se recounèis à soun enflourejado di flour sarrado qu'escoundon la cambo e à si fueio amé de gròssi dènt redouno. La baso de la tijo èi souvènt torso.
Usanço :Li fueio e li flour soun couneigudo pèr èstre vertuouso pèr desencoumbra li brouncho, ajuda à digeri, sougna li plago e tambèn èstre febrifujo. La racino èi purgativo e fai raca (emetico).
Port : Erbo
Taio : 10 à 80 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Betonica
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Ordre : Lamiales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 1 à 1,5 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu - Autouno
Sòu : Si (Ca)
Autour basso e auto : 0 à 1800 m
Aparado : Noun
Mai à óutobre
Liò : Blachiero
- Bos fres
- Pelouso
- Relarg à jóuinis aubret
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico-Cèntre-Ouèst
Ref. sc. : Betonica officinalis L., 1753
(= Stachys officinalis (L.) Trévis., 1842 )
Calamandrié
Teucrium chamaedrys
Lamiaceae Labiaceae
Àutri noum : Pichot-chaine, Erbo-dóu-pichot-chaine, Cheineto, Erbo-di-masco, Pichot-roure.
Noms en français : Germandrée d'Allemagne, Germandrée petit chêne.
Descripcioun :Lou pichot-chaine, proun coumun, se rescountre sus li roucaio e tepiero seco de garrigo fin qu'i mountagno mejano. Se recounèis à sa flour roso e, de segur à sa fueio que douno d'èr à-n-aquelo dóu chaine en tout pichot (mai pas toujour).
Usanço :Es uno planto couneigudo pèr èstre "depurativo" que se bèu en tisano : "Es lou meiour depuratiéu qu'eisisto" (O. Madon, op.cit. p. 137). Ajudo à lucha contro lou mau d'os : "Iéu fasiéu uno curo de pichot-roure : uno enfusioun lou matin, uno infusioun lou souar, pendènt 21 jour, au printèms e à l'autouno, dous cop pèr an. S'acampo au printèms, quant es flouri (ib.).
Port : Pichoto planto lignouso
Taio : 5 à 30 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Camefite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Teucrium
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Ordre : Lamiales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 12 à 15 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca (Si)
Autour basso e auto : 0 à 2200 m
Aparado : Noun
Mai à avoust
Liò : Tepiero roucaiouso
- Relarg à jóuinis aubret
- Roucaio
- Bos clar
Estànci : Termoumediterran à Subaupen
Couroulougi : Eurimediterrano
Ref. sc. : Teucrium chamaedrys L., 1753